Sáo ơi duyên phận cùng ai?
1- LANG BẠT
Gọi là giáo sư Bánh Tẻ vì anh trẻ nhất trong đợt phong chức danh khoa học dầu
thế kỷ 21, trước anh học ở trường đại học Giải Phóng đi lên qua các chức vụ
giảng dạy, nghiên cứu rồi nay quản lý nhà nước về kinh tế. Ðợt đó, có giáo sư
Súng Dài trẻ thứ hai, anh là bạn của Bánh Tẻ. Súng Dài học Ðại học Thượng Ðình
chuyên ngành sinh học đến nay chuyên nghiên cứu về môi trường sống của chim
(bird life-BL). Họ là bạn của nhau.
Môi trường toàn cầu báo động đỏ, sách đỏ, kim các loại "kế- máy đo"
đều đỏ báo hiệu nạn suy thoái môi trường trầm trọng.
Một nghiên cứu của Bánh Tẻ về kinh tế học môi trường trong nền kinh tế toàn cầu
đang tăng truởng đi ra kết luận:
Tăng truởng kinh tế lên (1%) thì môi trường suy giảm đến duới 8%. Ðến một năm
nhất định nhân loại thấy môi trường sống là "món an" ngon nhất toàn
hành tinh. Bánh Tẻ tính ra co cấu GDP của tuong lai 70 năm sau với tỷ lệ: GDP
vật chất từ sản xuất công nghiệp, nông nghiệp khai khoáng chỉ chiếm 5% mà con
người ăn đủ, mặc đẹp, ở rộng, đi nhanh; còn lại 95 % là dịch vụ, trong đó dịch
vụ làm đẹp môi trường chiếm tới 85 %. Khi đó, con người chỉ cần chai nước và
cái bánh nhỏ xíu có mùi vị thiên nhiên theo sở thích là đủ dinh duỡng, ngon
miệng. Các vật chất đều gắn kết tạo môi trường bền vững, thiếu môi trường tự
nhiên xanh sạch đẹp con người không thể sống được quá 40 tuổi. Mỗi ngày không
thấy màu xanh cỏ cây hoa lá, tiếng chim, cánh chim bay trong thiên nhiên trong
lành,… coi như ngày ấy "chết".
Bánh Tẻ nói điều này ở hội thảo quốc tế tại HN, được đánh giá cao kèm theo
những dự án nghiên cứu môi trường đời sống của chim miền nhiệt đới ven biển
phuong nam, giáo sư Súng Dài được thực hiện dự án đó.
Cùng bạn hàn vi, học hành tiến bộ, hàm hiệu lên đều, kiếm việc cho nhau, đồng
chí huớng là thân nhau lắm, và có thể cùng tình cảm yêu mến nét đẹp mỹ nhân.
Nhà Bánh Tẻ nuôi chim sáo hót vui mỗi sớm. Nhiều hôm anh thấy có những con sáo
trời bay tới hót cùng, sau đó thấy một con rất đẹp, nó có cái mỏ hồng xinh (hoi
điêu), chân dài, lông có màu xanh chìm lẫn trong màu đen, hót hay, nhảy nhẹ
nhàng đến choi thân với sáo lồng. Bánh Tẻ lấy thêm chén nước, chén hạt, thức an
nuôi chim công nghiệp cho chúng an. Sáo trời thân với sáo nhà, tối nó ở lại.
Một lần thấy thế, anh sợ mèo vồ, rắn cắn, nên mở cửa lồng mời sáo trời vào sống
chung với sáo nhà.
Sáng sớm chúng sổ lồng hát vang bài ca mùa xuân rồi bay đi. Thôi, chúng nhớ thì
về, không thì phóng sinh. Lạ thay trua tối, hai con bay về, chúng sướng hon trẻ
không phải học cả ngày, chúng an ít mồi hon, ngộ nghinh nữa là chúng đều vui vẻ
đậu trên vai lên đầu Bánh Tẻ.
Một hôm mua, rồi mua kéo dài đành phải nhốt chim lại. Buổi chiều về giáo sư
Bánh Tẻ kinh ngạc thấy hai con đánh nhau rụng lông, quay đuôi vào nhau buồn ủ
ru, không chịu nghe anh gọi, dỗ dành chúng cung không kêu hót, không chịu an.
- Súng Dài oi! lên chỗ tôi xử lý hai con sáo, hay lắm.
- Tôi sẽ lên ngay, ngay bây giờ hãy tách mỗi con một lồng.
Bánh Tẻ vội làm ngay, anh đỡ con sáo trời sang lồng mới, nó bé nhỏ, chân nhỏ
xíu run rẩy, mắt chớp, khi vào lồng mới nó kêu: "ch ẹp ch ép, ép e m o n a
nh". Mắt nó đẹp, lông muợt trong tay.
Giáo sư Súng Dài đến coi sáo nhà, sáo trời, anh thuyết dài dài về đời sống loài
chim và kết luận:
-Chúng là hai con chim "gái" rất thân nhau, tìm đến nhau để tăng tự
tin bay đi rình "bạn trai". Có thể những ngày vừa qua chúng gặp
"bạn trai" cung loài sáo trời trú ở vùng nào đó trong thiên nhiên
tốt, nhưng vì nhớ anh chúng bay về… và đã "đánh nghen" vì hiểu sai
nhầm cái gì đó???
Mỗi con một lồng, chúng sống vui vẻ, sáng đua nhau ca hót rồi bay đi choi. Bánh
Tẻ quý cả hai con, cham sóc chu đáo, chuyện trò vui vẻ. Sáo nhà dễ tính, sáo
trời đòi an hạt các loại và nó kêu "ai, ai " mỗi lần uống nước. Mãi
sau anh mới hiểu nó đòi hai chén nước. Ðặt hai chén nước khoáng
"Lalêđô" vô, thấy nó an xong quay đuôi lại phía chủ, nhúng mỏ, vẩy mỏ
và ý tứ quyệt mỏ vào cánh, sau đó sang chén kia uống nước nhìn chủ tuoi tắn
hẳn. Anh đặt tên cho nó là (Sáo hai chén)
Anh để ý thấy sáo trời tự học nói khá nhanh, tiếng trong hon và kinh ngạc nhất
là nó dự báo thời tiết bằng tiếng kêu trước mua to bão lớn. Hình như trong nó
có "dòng chảy của sông nước, hải lưu, của thủy triều dâng hạ, những đám
mây trời, và khí áp trong thiên nhiên" Bánh Tẻ tự dịch tiếng chim ra ngôn
ngữ nha khí tượng như: Một tiếng hót thất thanh là sau 24 giờ có mua, nó ngửa
cổ hót là bão,… Anh thông báo tin đó và gọi giáo sư Súng Dài đến trao đổi…
Giáo sư Súng Dài Bird life đã thuong lượng muợn Sáo hai chén về cho các thí
nghiệm xuyên quốc gia trong dự án anh đang triển khai theo quỹ (BL).
Không biết giữ của thế là Bánh Tẻ phải chia tay Sáo hai chén.
Ðời Súng Dài theo những cánh chim từ núi cao đến biển xanh, qua sông, đầm lầy
và vào chuồng chống dịch gia cầm, leo tìm, gỡ tổ chim ở các noi. Anh có những
đóng góp tích cực trong bảo vệ cuộc sống của nhiều loại chim thuộc sách đỏ, và
cung đã vô tình bắt, nuôi làm thiệt mạng chim trong các thí nghiệm "bí
mật".
Bánh Tẻ chuyển giao những ghi chép quý giá về cuộc sống của Sáo hai chén.
Thế rồi Sáo hai chén được "di cư" sang một số noi trên thế giới để nó
phát huy tính quốc tế và cung để Súng Dài tiến đến giải thuởng lớn về CHIM.
Ðến xứ Mani, Sáo hai chén được sống với những người đàn ông nghiêm nghị nhưng
đầy tu duy khoa học, những người đàn bà và các sinh hoạt môi trường ở đó cung
xanh sạch đẹp đến "lạnh" người với những ai ở vùng quen ấm áp và
buông thả vào môi trường.
Sáo hai chén đã thể hiện thành công dự báo khí hậu, thời tiết, môi trường xứ
Mani theo cách nó làm ở nhà Bánh Tẻ, nó ngấp ngứ rồi cung dự báo hiện tượng mua
bão tuyết, núi lở… liên qua đến mực nước hàng ngày của các dòng sông chảy qua
xứ Mani.
Người ta nhốt lồng, nó buồn dù lồng đẹp đến mấy. Súng Dài yêu cầu mở lồng cho
nó đi choi. Ðất lạ, chim bạn lạ nó không đám bay xa mà quanh quẩn đi theo các
nhân viên xứ Mani. Hôm sổ lồng, nó hót hay hon trong lồng rồi từ trên cây nó
bay xuống mổ vai một ông hói rồi nhảy lên mổ vào đầu khiến ông và mọi người
cười. Sau đó nó bay, đậu chào mọi người vui vẻ rồi về vai Súng Dài tiếp tục
cuộc du hành trên các vùng lãnh thổ xứ Mani và lân cận.
Kết quả "di cu" của Sáo hai chén thành công, mang lại những tình cảm
và ghi nhớ hẹn gặp lại ở U Mê Thượng.
Hôm Súng Dài về nước cùng Sáo hai chén, Bánh Tẻ ra sân bay đón bạn người, bạn
chim. Trước khi lên xe về Trại Vườn, Sáo hai chén sổ lồng ríu rít trên vai Bánh
Tẻ, nó mổ, gãi tai, cào má, môi Bánh Tẻ và hót bài như bài "Ca chiu
sa". Bánh Tẻ vui gặp bạn người, bạn chim. Sáo hai chén nhìn Bánh Tẻ
"chẹp chép, ép e m on anh" như hồi đầu nó được sang lồng mới.
U Mê Thượng một ngày trời xanh cao, nắng dải theo cánh chim, soi rõ những lùm
cây trắng cò sếu. Người xứ Mani sang và chứng kiến lễ phóng sinh Sáo hai chén
và sáo nhà. Ðể nó về với thiên nhiên, lúc nào nó thuong nhớ, muốn cứu chúng ta
thoát khỏi môi trường suy thoái nó sẽ quay lại. Nếu lâu rồi nói sẽ bảo con
cháu, bạn bè nó quay lại. Một chút buồn với Bánh Tẻ và Súng Dài sau tiếng chào
của dôi bạn sáo.
Bầu trời U Mê tuoi sáng hon.
-------------
U Minh Mê Thượng ngày hôm qua.
2- TRỞ VỀ
Khi phóng sinh, giáo sư Súng Dài đã bí mật gắn con "bọ chíp" vào chân
sáo hai chén. Ngón nghề này anh học lỏm đâu đó trong những ngày làm việc ở xứ
Ma ni. Người nên danh phận, thu phục đám đông đều có bí truyền hay tự khắc sinh
ra, bởi thế mà xưa kia người ta hỏa thiêu oan phù thủy, cho rằng họ có tà phép
mê hoặc, hại người lành.
Kẻ lừa đảo, truyền đạo hay dùng xảo thuật mà nên, nhưng đến độ nhất định của
tuổi tác, bệnh ách thì lương tri trỗi dậy thường ngượng với chính mình. Họ
không tự thú trước bình minh hay quỳ lạy hoàng hôn nhưng nhà chùa, giáo xứ, quỹ
nhân văn, nhân ái được nhờ họ bằng sự cung tiến "hằng sản chuộc hằng
tâm".
Cứ trông vào "thường- lê- thảo dân" hương hoa chỉ tổ mệt người các cô
chú tiểu, bà xơ dọn dẹp quét thép.
Con "bọ chíp" làm sáo ngứa chân, nó lấy mỏ mổ vào lại ngứa lưỡi, ngứa
mỏ hay hót. Tập tính sinh học của nó lúc nhớ, lúc quên như người có lỗi hình
thể, sẹo, bệnh trong thân tuy không nguy hiểm nhưng rất khó chịu, hay tự ti
đành phải "quẳng gánh lo đi" mà sống, tiếng hát át răng hô.(NHLê)
Từ ngày về với rừng U Mê, sáo hai chén nhớ lồng, tiếc nơi nó được người chăm
sóc, hầu hạ. Cũng lạ lắm cơ, giống người văn minh yêu chim muông như yêu người,
quý hơn người nên mới sinh ra "đám ma chó, vẹt, mèo". Sáo hai chén tự
do với thiên nhiên, thứ tự do mà nó đã giã từ một lần vẫn không xong.
Sáo hai ly thích gần người như muôn loài động thực vật. Hoa biết vươn về cửa sổ
phía Đông có cô gái đẹp, con sói tuy no bụng nhưng lại thích rình mò nhà có trẻ
con đang bú, con mèo đêm đông, con chuột cũng muốn đến với người, đến với giống
biết dùng lửa để hưởng hơi ấm của thượng đế bị mất cắp từ 0,5 triệu năm trước.
Rừng U Mê dưới cánh chim sáo hai chén, nó thỏa sức bay lượn hát ca với bọn sếu,
cò vạc, bồ lông, chào mào, mòng két, le le, vịt giời,... Nó bay ra đồng nhảy
lên lưng trâu bắt rận, nó tha thẩn dưới tán rừng trêu chọc bọn rắn hổ mang, cạp
nong, cạp nia, con trăn,… Hứng chí nó mổ mai những cụ rùa, phát ra tiếng cốc,
cách, cạch cộc… làm cụ rùa khoái chí thò thụt cổ rụt nhìn nó,…
Trí thông minh đến quái quỷ nhiễm từ những ngày sống với giới sinh học đông-tây
giúp nó tạo niềm vui an ủi cho chính mình sau đó là muông thú. Chán "trò
khỉ" nó theo lũ sáo sậu sống thực chất loài nhưng vì chót món "nhúng
dấm" nên sáo hai chén lại "ngứa nghề" tiến hóa.
Bọn lâm tặc sống bằng "nghiệp" rừng đã bắt đầu quen với tiếng kêu của
nó báo thời tiết đúng đến hơn 8 điểm trong thang 10. Riêng tiếng kêu báo kiểm
lâm vào rừng thì chính xác đến tuyệt đối. Bao lần kiểm lâm truy tìm bọn lâm
tặc, chỉ nhận được những tàn tro âm ỉ, bao túi rọ thú rừng chúng vứt khi chuồn.
Đội kiểm lâm rừng U Mê đành "chung sống" với lâm tặc trong rừng để
tìm cách chặn bắt chúng ở cửa rừng cho an toàn. Rừng rậm, rộng nhiều lối ra vào
sao chặn hết. Thế là rùa, rắn, ba ba, muông thú lên thành phố làm lễ tế thần,
qua biên giới "du lịch" đặc sản.
Những thông tin về sáo hai chén qua con "bọ chíp" đời cũ kỹ mà giáo
sư Súng dài được người xứ Ma ni chuyển giao công nghệ, chỉ cho biết vị trí độ
ẩm của rừng U Mê.
Rồi một hôm, độ ẩm thay đổi liên tục, giáo sư Súng Dài liên tưởng đến đám cháy
rừng. Anh báo với nhà khí tượng thủy văn nhưng các chuyên gia ở đó cũng tin vào
"vũ khí đầy mình" chỉ ghi sổ trắc nghiệm con "bọ chíp" của
sáo hai chén gửi về.
Đám cháy lan rộng, khói mù mịt, đất than bùn nền rừng "nướng âm ỉ"
thì vệ tinh quốc tế mới biết và truyền ảnh cho nhà khí tượng, nhà khí tượng
post lên VơTeVin chứng minh sự hợp tác hữu hiệu của ngành.
Gần 4000 ha rừng tràm nguyên sinh hóa tro bụi, các sinh vật dưới thảm rừng chết
thảm khốc, chỉ còn mấy con trê lẹm đầu, trạch, lươn, cá rô cứng vây, tê tê sắc
vẩy rúc sâu xuống đất là thoát lưỡi hái thần lửa.
Xưa nay trời công minh chính trực hay bù đắp cho người xấu dáng tốt nết cái quý
nhất là mạng sống "dáng xấu- ở hiền thì gặp lành", thế mà nhiều kẻ
dám tuyên bố "một phút huy hoàng, một ánh sao băng còn hơn le lói cả
đời" Rừng U Mê đã cho chúng toại chí nguyện sao chổi.
Sáo hai chén và bầy chim thoát hiểm bay về rừng U Ám trong sự tuyệt vọng của
lưỡi lửa đói khát ngàn năm. Hết rừng nguyên sinh, đàn chim đến kiếm ăn vùng
rừng dân sinh, ruộng ao hồ của người và nhiều con đã mắc bẫy, lưới của bọn
người ác, có thể sáo nhà đã tận số vào lồng hay bị mèo vồ?
Sáo hai chén nhớ giáo sư Bánh Tẻ, người vô tư chăm sóc nó. Tuy không hiểu biết
nhiều về chim như giáo sư Súng Dài nhưng anh đã hiểu nó muốn nói gì, hiểu nỗi
đơn côi, đời lang bạt của nó, hiểu tiếng hót của nó khác với tiếng kêu báo
trước thiên tai. Anh đã có lỗi bởi tin và mong bạn Súng Dài "sớm vinh
danh-nhanh tiền bạc- khác ái tình "
Một hôm sáo hai chén trở về nhà người xưa, chiếc lồng vẫn còn treo dưới mái
hiên, nó đến bên cửa sổ nhà Bánh Tẻ kêu tiếng gà con: "chíp chép, nhíp
nhép em về nhà"
Bánh Tẻ nghe tiếng thân quen vội ra mở lồng. Nỗi buồn hận trào dâng, sáo hai
chén của anh không còn hình bóng ngày xưa. Tháng năm gió bụi, thiên nhiên hoành
tráng và tàn khốc, cuộc mưu sinh cùng muông thú đã làm sáo hai chén khác đi
nhiều quá. Mỏ nó bạc, mép vàng xưa nay thành mép sáo sậu, lông xơ có màu bạch
ngà, đôi chân dài nhỏ xinh xinh đã như thân cây cổ thụ trong kỹ thuật phóng to
thu nhỏ ảnh.
Riêng ánh mắt, dáng nhảy nhót của nó không khác, và lạ thay khi vào lồng nó vẫn
dùng ba chén như xưa: ăn một nơi, tắm một chỗ và uống nước sạch. Trong dân gian
có câu "uống rượu như sáo tắm" phải chăng là uống kiểu "tửu học-
đạo trà "?
Bánh Tẻ gỡ ngay con "bọ chíp" vứt vào gốc cây mướp, vết chai sẹo ở
chân sáo đã tố cáo hành vi của Súng Dài lạm dụng "hightech" trên sự
sống. Mắt sáo hai chén đẹp, nhìn Bánh Tẻ như muốn cảm ơn anh đã giải thoát nó
khỏi môi trường ương dở.
Nhưng số phận sáo hai chén chưa hết, nó phải làm phận sự của loài chim thông
minh, xinh đẹp, tình cảm thích đồ thượng để để rơi… và hồng nhan có bạc mệnh
không? nhân loại hãy đợi đấy!
3- SÁO ƠI DUYÊN PHẬN CÙNG AI?
Sáo hai ly về với giáo sư Bánh Tẻ, nó tự do ra vào lồng, vui với trời xanh bao
la, líu lo trong những lùm cây công viên thành phố với chích chòe, chim sâu,
ngó nghiêng với bọn chim bị nhốt lồng ở Sở thú, bọn cò diệc, sếu cổ chụi, gà
lôi, cả đại bàng, đà điểu bẩn thỉu vô hồn trong lồng, chuồng, tuyệt vọng nhìn
sáo, nhớ ngày tự do thiên nhiên như con hổ "nhớ rừng" nhớ nhà thơ Thứ
Lễ.
Sống ở đời phải có ích cho đồng loại, cho sự sống, muốn có ích phải hiến dâng
và hy sinh, học tập 10 năm không bằng một ngày cống hiến. Giáo sư Bánh Tẻ vẫn
ngày ngày chuyện trò với sáo, anh nhờ người về quê mua hạt kê, hạt vừng chính
hiệu, mua những hộp cào cào, châu chấu, nhộng tằm, ong sữa từ những chú bé chăn
trâu, trốn học đi bắt (ăn trộm) đặc sản bán cho người thành phố. Vì thế mà sáo
hai chén không phải ăn những viên pô-ly vitamin từ mấy cơ sở sản xuất đồ ăn
nhanh và nước uống gần sạch nhưng thiếu khoáng.
Một ngày, anh thấy sáo không uống nước khoáng đóng chai, không tắm nước máy, để
ý thấy nó uống những giọt sương trên lá, nụ trà trong chậu hoa đặt trên sân
thượng. Nó không chịu tắm nữa thì bẩn quá. Rõ ràng đồ ăn, nước uống công nghiệp
có vấn đề chất lượng, có thể sạch nhưng thiếu vi lượng, các nhà sản xuất hạ giá
thành, tăng số lượng để thỏa mãn nhu cầu gần vừa khả năng thanh toán.
Giáo sư Bánh Tẻ lại ra các đầm sen đẹp, lấy nước trong những ngày sạch (sau cơn
mưa) mang về thì sao hai ly dùng ngay với niềm vui sáng mắt, mượt lông hót hay.
Sáo hai ly khôn ngoan, nhiều cá tính vì nó đã sống với thiên nhiên quốc tế,
sống ở rừng nguyên sinh, sống nửa lồng nửa trời, sống với người và thú, vẻ đẹp
của nó bị "tạp hóa- hàng xén", trí khôn "bánh nướng thập
cẩm" nhưng trội hơn vẫn khả năng dự báo khí hậu, thời tiết, thủy văn nhờ
giác quan của nó phát triển đặc biệt hơn loài.
Tình bạn giáo sư Bánh Tẻ và Súng Dài không nhạt phai, chuyện nhỏ bỏ qua ngay
khi những dự án lớn hứa hẹn việc làm, tiêu tiền, và vinh danh khoa học. Họ có
thể chia sẻ nhiều việc, nhiều thứ, thậm chí đổi con nuôi dưỡng trong tháng hè
nhưng… không đổi vợ, họ có thể cùng cạ với một người đẹp nào đó trong thành
phố,…thì con sáo là cái gì?
Giáo sư Súng Dài không thể bỏ qua đặc điểm lợi hại của sáo hai ly, anh lại
thương lượng để giáo sư Bánh Tẻ cho sáo hai ly vào viện Nghiên cứu muông thú và
diễn biến khí hậu thủy văn.
Sáo hai chén có việc làm, có lương bổng, sáng có người đến nhà Bánh Tẻ đón sáo
"đi làm", chiều về, hôm ngồi xe lạnh, bữa ngồi xe ôm, lồng sáo được
phủ vải điều.
Việc của sáo hai chén ở Viện là thử nghiệm mùi vị, thành phần nước, khí. Viện
nhận được các kết quả của các trạm nghiên cứu, ví dụ như khí lò vôi ở bên sông
Hồng Hạnh, các dữ liệu thủy văn ở cao nguyên Dạ lát, núi Ngọc Sinh, bãi biễn Ca
Nước, khu nghỉ mát Bà Xà,… sau đó tái hiện trong một phòng có non bộ, suối, cây
lá linh tinh nhờ một phần mềm "đặc chủng". Các nghiên cứu viên trực
quan qua kính và đọc in kết quả trên computer.
Họ reo lên sung sướng khi tiếng hót, hét, động tác bay nhảy "disco,
tănggô, samba,vanxơ chachacha,…" của sáo hai ly mà dự báo thời tiết. Sáo
hét tức là trời nóng, hót là mùa thu tới, ủ rũ là trời sắp bão hay áp thấp,…
lông da nó cho biết độ ẩm không khí .Vì vậy, nó cứu được nhiều người thoát các
vụ bão, lũ lở đất, sóng thần. Dự báo của Viện ngày càng vang tiếng, nổi tăm hơn
cồn cát.
Giáo sư Súng dài cười mãn nguyện, anh tính đến chuyện nhân giống con sáo này
bằng công nghệ sinh học cổ truyền và nhân bản. Khổ thân sáo lại phải "khám
sức khỏe" tổng hợp lập mấy chục phiếu xét nghiệm máu, lông, vẩy chân,… gần
như người.
Việc của sáo hai chén là ăn, uống, tắm vui chơi và vào phòng thí nghiệm hút
hít- hét hò -hót hát- nhảy nhót . Đồ ăn, thức uống, các chậu phẩm mầu nhiều vô
kể cùng gương kẹp, dao kéo, đũa, que,… cho sáo ngắm nghía mình. Đã có hôm nó
soi gương thấy da khô, lông sơ, mép trắng, nó định nhảy vào chậu phẩm màu nhuộm
như quạ cho rồi đời. Một nữ nghiên cứu viên nhìn thấy thế, cô quyết định đến
tân trang, hóa trang cho sáo đỡ buồn lẻ cho chính cô trong "8 giờ còng
số".
Chiều về, sáo hai chén lại say mê với món châu chấu non, hạt kê vừng chính
hiệu, nước lấy từ lá sen, và nó hót nhẹ nhàng trên vai Bánh Tẻ:
" nhíp nhép em bỏ việc,
chíp cha em xa anh,
nhíp nhít đời con vịt,
chíp che mẹ Súng Dài..
e e anh Bánh Tẻ,…"
Một hôm, Súng Dài giáo sư mang theo con mèo tới Viện, anh có nhiều con vật được
thuần chủng bám theo anh, đấy là tài của giáo sư "động kinh vật" mà
ai đó đặt tên nhái từ " giáo sư sinh vật học"
Con mèo tam thể khá xinh, mặt tròn, ria mượt, mắt như hai hòn bi ve trẻ em,
nhập khẩu từ xứ Bô-hêm. Vào phòng thí nghiệm, mèo chạy nhảy êm êm, luồn chui,
ngó nghiêng nhìn bọn chim thú đang đậu trên cành khô, trong lồng. Con vẹt cười
khạch khạch khi thấy mèo. Mèo nhìn sáo hai chén- "nhân viên mới", sáo
nhìn mèo truyền dòng điện sinh học vào nhau, mắt mèo trong veo như mắt "dì
của Tấm", sáo hơi sợ nhưng không thấy mèo kêu, sáo nhảy hót bài "lý
con sáo" mèo bắt đầu kêu tiếng lạc loài.
-Meo! -chỉ một tiếng giống mèo;
-Ngao!- hơi giống mèo thất tình trong đêm;
-Ngâu!- gần giống tiếng chó con;
-Ngào ngào! -rõ tiếng trẻ khát sữa.
Sáo hai chén thất vọng, khinh bỉ nhìn mèo rồi quay đầu chỗ khác buồn thương số
phận những con vật đã bị thoái hóa mất "bản sắc văn hóa loài". May
cho sáo, nhờ châu chấu, nhộng non, trứng ong, nước hồ sen của nhà giáo sư Bánh
Tẻ nên chưa mất tiếng, chưa mất giọng hót "mẹ đẻ"
Có thể con mèo đó ăn nhiều mỡ, đạm mà béo lấp thanh quản, không phải chịu đói
thèm trong những đêm kiên cường đảo mắt, rung ria bắt chuột thì nó không còn là
mèo trong môi trường của Súng Dài.
Hai giáo sư Bánh Tẻ và Súng Dài bên ly cà phê Ban -Mê -Chồn Abrica. Giáo sư
Bánh Tẻ nói:
- Chúng ta phóng sinh sáo hai chén, chỉ có thiên nhiên mới nhân giống bản hiệu
nó, anh thí nghiệm thế là đủ.
- Tôi nhất trí với anh khi giải thưởng Môi trường Xanh với chiếc Cúp đặt trong
tủ nhà tôi.
- Anh "ác" với sinh vật là sao?
- Anh hãy cho tôi dự án bảo vệ chim trong phòng thí nghiệm trước khi bảo vệ
chúng trong thiên nhiên. Gửi anh chế độ cộng tác viên -Súng dài đẩy chiếc
"lá phong" vàng của Lê-vi-tan về Bánh Tẻ rồi kéo Bánh Tẻ đứng dậy.
- Thôi nào, sinh vật là con vật, là thực vật, chúng mình đến chỗ em Mờ Me, em
Ét Sờ, em Tè Lè trẻ trung vui vẻ- hôm nay cuối tuần.
Sáo ơi duyên phận cùng ai?
Bạn tình thiếu vắng anh tài nhạt thưa
Sáo không muốn sống phí thừa
Vào phòng thí nghiệm mấy mùa quýt xanh?
Một vùng khí hậu trong lành
Vẫn chờ, vẫn đợi để dành… sáo ơi
4- SỐ PHẬN
Sáo hai chén được phóng sinh lần hai là do nó cố tình làm sai bản năng trong
những ngày sống, làm việc ở Phòng thí nghiệm của GS Súng Dài. Hy vọng vắt chanh
trí tuệ sáo để lấy “Giải thưởng môi trường xanh” của Súng Dài tắt lịm sau bữa
nhậu quên mình với đồng nghiệp xứ Mani qua thăm. Người đời có niềm vui lớn nhất
trên bàn nhậu, làm lấy ăn, chiến đấu lấy sự sống là thế, sướng sau nữa là vật
ngang giá (măm-ly) tiếp khoái là thiên nhiên, nhân tạo, tự tạo như phong cảnh đẹp,
nhà ở nhiều ô, giường bát tiên, chõng tre (ôm trẻ gãi nảy kiều).
Sáo về với xứ sở từ ngày tổ tiên nó là con cá trốn học, đánh lộn thua cuộc bay
lên mặt nước, mọc lông mao xanh rồi thành loài có xương sống có lông vũ, gọi là
chim. Sáo về với loài chim:
***
Giống bắt gà con và đạo đồ của đồ tể ba-toa chấp nhận sáo ngụ đàn không phải để
làm kẻ trộm, mà mua vui, làm ấm cho tổ quạ xứ nhiệt đới nhiều mưa.
Sáo hai chén (viết tắt S@C) không lạ gì tổ quạ, đáp lại lòng loài hắc điểu, nó
bê đủ thứ vàng cám kim cổ pha tạp không cần chịu trách nhiệm về nguồn gốc chất
liệu “ai zô hay zô ai” để xây tổ nhà quạ. Bọn chim khác thấy lạ qua thăm, con
ngan gà vịt thấy rác rơi dưới gốc cây cơm nguội cổ thụ, và chúng đã mổ luôn cả
trứng quạ xanh lơ thanh thiên, và rỉa luôn cả quạ non ham mớm mồi trườn rơi ra
khỏi tổ.
Bản năng loài trỗi dậy, phép nghịch đũa “Vịnh Bắc Bộ” của chú Sam, kiểu “Gây
hấn” của thím thực dân Phú lang sa không ai chịu kém tắm. Dân giã nói “ kiến cá
xơi lẫn nhau”, khiếp thật.
GS Súng Dài đành phải hiểu nguyên lý “Luật về Rừng” để chúng tự định đoạt trong
thiên nhiên, chớ can thiệp “nhân đạo” kiểu “bà đỡ ngoại” để rồi sói cũng hết mà
cừu thì ốm lăn cả đàn, gà trại cúm bốn mùa không biết chán.
Trả ơn S@C làm tổ cho quạ, bầy chim ô bắt châu chấu non, sâu róm thò ra kén
“cúng nịnh” S@C.
Những lúc nhớ nhà lồng của GS Bánh Tẻ, S@C lại vô tư về nhà trọ cùng xứ trần
gian, chui vào chuồng mà GS Bánh Tẻ luôn để hai chén sứ Bát Tràng màu da lươn
đựng nước lọc từ lá sen giữa hồ lớn ở Kinh Thành do một tay mãn hạn tù dưới
chung thân trúng thầu 50 năm, coi sóc.
S@C dùng thứ nước đó như “miếng ngon nhớ lâu” của Vũ Bằng và Băng Sơn. S@C nhìn
bầy quạ đen khoàng khoạc rặt một tiếng trong lúc đói mồi, lúc được mồi và cả
khi xung trận với chèo bẻo, với ánh mắt như lúc nhìn GS Súng Dài kiểu “đòn đau
nhớ đời”
Một hôm, nó nhác thấy đàn chim “Pi-Cát-Xô” bay về tổ hộp gỗ, sáng ra thấy người
bắt hai con non mon men bên ràng bỏ vô lồng đem ra chợ Sắt. Mắt người ôm bồ câu
sáng long lanh bên cặp mắt “đức mạ” của cặp chim câu.
S@C buồn chán. Biết bay đâu, về đâu. Thôi đành ngụ cùng tổ quạ hôi mù cho qua
tháng năm số kiếp, nó chợt nghĩ về thế hệ con em nhà sáo. Ôi! giá như uống tắm
cùng vũng nước, mổ chấy rận lưng la lừa, trâu nghé, bò bê như bầy sáo sậu dậm
tiến, học nội giữ đúng bản chất loài thì hay biết mấy.
Chéoo choe, choép. S@C kêu vài tiếng rồi buông thả mấy mớ tranh hỏng, giấy cân
lẫn tóc rối vào tổ quạ đang đẻ đàn sinh đống.
Số phận không mỉm cười với những vẻ đẹp và trí khôn, sức mạnh và lòng dũng cảm
của sự sống- trước hết là ở động vật có xương sống, cho con bú ngụ ở rừng. Vẫn
may mình chưa thuộc loại đó lên “cỏ may”vẫn bám đầu, S@C ngậm nghĩ và chăm chỉ
khuân vác xây tổ quạ.
Nhà quạ càng đông đàn thì đàn gà vườn càng thưa, nhưng còn con nào thì ngon
thịt con ấy, nhất là giống gà hoa mơ chớm tập nhảy ổ và biết mổ đầu nhau nhưng
chưa nấm lưng. Mỗi Tết, dân làm ăn buôn bán, quan trường và nhất là con nhang
cầu may, cầu phúc bằng mâm cúng lại săn lùng bằng được các chú trống hoa mơ sót
lại trong các cuộc oanh tạc của thiên địch. Bọn gà trại tuy béo nhưng hay cúm,
ít “phần hồn” nên chỉ lên đĩa nhậu quanh năm cho khoái khẩu dân “ăn như rắn,
cắn xé hơn quạ”.
Một hôm, quạ chủ quắp một chú nhíp bông mang về tổ cho lũ quạ con chơi. Chíp
bông ngơ ngác trong bầy quạ con lông tơ đen, cái mỏ lộ dần vẻ hung dữ đón mồi.
Nhíp, nhép,… bầy quạ con há mỏ rồi mổ luôn chíp bông. Chíp bông kêu khóc thảm
thiết, nước mắt chảy giàn giụa. Dưới gốc cây mẹ mái mơ xù lông điên dại quang
quác đòi con. Quạ chủ thò cổ ngó nghiêng với con mắt phù thủy quái quỷ, rồi lại
nhìn chíp bông run rẩy trước bộ mỏ háu ăn của đám quạ con. Ba nhát mỏ thì lũ
con được bữa no nhưng quạ mẹ không làm. S@C thấy thế vội cặp vài nhúm châu
chấu, sâu non “tiền công” đưa cho đám quạ con với hy vọng cứu chú chíp bông. Có
mồi, tất cả lũ quạ con và và chíp bông hướng tới “festival” nhậu, quên luôn trò
chòng ghẹo, quậy phá, hạch sách. Những con sâu non mềm, châu châu non tuồn vô
mỏ.
Quạ chủ không nói gì, gật gật đầu:
- Chị không nuôi được con chíp này đâu- S@C nói.
- Tôi muốn nó sống với bầy đàn hy vọng giảm tính hung dữ, xấu xa của đám con
tôi;
- Bệnh gà cúm đang lan tràn, chị nên thả chú gà con này về với mẹ nó càng sớm
càng tốt. Chị đừng mặc cảm về nòi giống, đặc tính loài, dù sao chúng ta được
tạo hóa không hạ cấp sống lê lết trên mặt đất, bẩn lắm chị ạ.
- Tôi nghe cô, liệu làm phúc có phải tội không?
- Không, làm phúc quá tay thời nay ăn mày vẫn xách “samsonai”.
Lũ nhíp ăn lo lim rim ngủ, mặt trời đã sắp bước lên chuồng cùng đàn gà mái mơ.
Chị quạ lại quắp con chíp bông thả về đàn con của mẹ gà mái mơ.
Lúc quay về tổ, quạ thở dài nói : “ ba tháng nữa, chúng thoát khỏi quạ, thoát
khỏi rắn rết, thoát lũ đạo kê, miễn dịch cúm gà “hát 1 sờ 5” sẽ lên mâm cúng
ngậm hoa tươi hoành tráng đêm 30”
Sáo hai chén biết rõ số phận mình không thể chung sống với loài hắc điểu, cũng
không thể về với cội nguồn sáo sậu quê hương. Nơi có cánh đồng mênh mông, phía
không xa là dãy núi xanh mơ huyền thoại, những ngày thu chín có thể nhìn thấy
dòng nước bạc trắng như tóc bà tiên già được cháu con gội đầu, tiếng thác nước
báo hiệu dòng chảy của các con suối thượng nguồn, dòng sông hạ nguồn. Quê hương
ơi! nơi sáo cất tiếng hót đầu tiên, nơi sáo đến trường cùng bạn bè sáo sậu, lúc
đó nó không hơn gì bạn, lông đầu cháy khét, mép mỏ nhọ màu hoa trái, má đầy vết
mực tím xanh…
Chỉ vì học hơn người, được đến phòng thí nghiệm, được làm trợ lý cho giáo sư SD
30 tuổi, trò kém hai, lại lang bạt xứ mani với đám người lấy việc nghiên cứu
thế giới động vật làm niềm vui. Có chữ, lại khéo mỏ, dẻo chân làm nó nổi máu
giang hồ phiêu bạt của kẻ sỹ, kỹ nữ liên hành tinh.
Thời gian làm đổi tính thay sắc đã ngăn nó về quê hương đất mẹ. Nỗi đau buồn
nhất của đời sáo không phải ở chuân chuyên, hay phiêu phạt gặp nhiều bất trắc
mà ở chỗ nó chưa bao giờ được yêu như chính những trang chuyện đời, sách truyện
mà nó quá rành,…Nó hiểu sự khác nhau khó hòa mực hội họa giữa trí tuệ và sắc
đẹp, lại càng khó quy nạp giữa trí khôn- bản năng và tình cảm bản ngã, nhưng
sáo hai chén không thể dại khờ như những con gà mái mơ trong vườn cam chịu bọn
trống gộc, trống choai ngỗ ngược mổ dứt nhúm lông đầu, rồi chọn lấy một con đi
kiếm mồi tha thẩn dưới hàng cau.
Sáo bay qua các miền quê, các vùng đất trời nơi nó muốn đến, nơi bọn chim di cư
theo mùa mời nó đến. Ở đó, nó được đón tiếp chu đáo như sứ giả thân thiện, bởi
nó mang tất cả những hiểu biết, tình cảm loài ra chuyện trò, chăm sóc đồng
loại, thuyết trình những vấn đề môi trường, đặc biệt là lưu tốc các dòng sông,
các nguồn nước nổi chìm để loài lông vũ sống vui thoát khỏi hàm miệng loài
khác. Nhận được thù lao, được mồi nó lại thả vào các tràm chim, các chùa cúng
chim, cả chùa rơi cho bọn nửa thú nửa chim tận hưởng món mồi mà sáo đã đổi công
cho bọn chim thú khác.
Sáo hai chén cứ thế, GS Bánh Tẻ và GS Súng Dài đã hại đời nó. Họ cũng nhận ra
những can thiệp, quan hệ thái quá của người với thế giới tự nhiên không phải
lúc nào cũng hay.
