CỦA ĐỒNG CHIA BA, CỦA NHÀ CHIA ĐÔI

             Đổi đời bằng nhiều cách nhưng cách có vẻ sạch là gần với chốn quan trường, ô dù, nơi có quyền chia vốn, của cải có nguồn gốc từ ngân sách nhà nước, thu tiền từ các nguồn và thực thi chính sách kinh tế -xã hội có lợi cho đối tượng thụ hưởng.

            Đổi đời chân chính vất vả lắm, cứ xem mẹ con bà Mẫn buôn bán tôm cá, chó mèo, làm vườn tược được giá đấy mà lúc nào cũng lam lũ. Coi những tay kính cận có lương tri thì rõ nét mặt vô tư, béo mập do ăn nhậu thay phong bì dày cộm, xem những doanh nghiệp làm ăn chân chính chật vật đến mức chủ nó trốn những nơi phải đãi đằng từ phái đoàn cấp phường trở xuống.

            Nhà báo B cùng mái trần phòng mát, gã xế kính hàn cùng khung xe lạnh với sếp như hai con chuột sa chĩnh gạo. Đã một lần tôi được mấy tay thầy cò trong sở tiến cử vào vị trí thư ký cho sếp, bố M không nói nhưng ông có ý muốn. Con lạy bố! Bố đưa con vào đó thì con được sống đủ hai nơi “ngồi mát ăn bát vàng”, mang tiếng suốt đời núp bóng, con thoát được chân xế đã là bước tiến ra khỏi thói đời ganh ghét thường dân len lỏi bon  đua!

            Nhà báo B giàu tính cách, bố B tuy về vườn nhưng ông vẫn thường chỉ tay trong các cuộc họp của mấy hội hè, câu lạc bộ cho đỡ nhớ uy quyền một thời. Một hôm nó diện ngất trời, là nghe người ta nói mấy thứ đồ trên người nó cùng lắm là hàng hiệu siêu thị, hay mấy nhà may có giải thưởng thời trang.

Anh H ơi! Dỗi việc đi uống đặc sản với em, chiều em nhé.

Đồng ý, đi đâu, phương tiện, có lâu không em?

Đợi bãi xe cổng sở.

Xuống bãi xe mới hay B chỉ vào con xe màu mận hậu láng bóng, ngọt ngào, quyến rũ, đầy cá tính của mấy nhà quảng cáo. Em sành điệu thời thượng. Tôi lại cầm lái, B điệu đà vê váy ngồi gọn bên. Tôi cười, thấy nghề xế vẫn đeo bám, được mời, được xem người ta khoe xe!

 - Anh cười gì đấy, đẹp giai  thế kia thì chậm vợ rồi, kén lắm rồi áp đầu 4 hâm.

            - Oan anh quá, có mấy ai đâu mà kén mèo, chọn hoa.

            B rút mobile gọi nhỏ đâu đó rất nhanh, nhẹ nhàng cất vô ví rồi chỉ tay về hồ cá vườn cây hồi năm ngoái tôi và gã xế kính hàn đến nhậu với chủ quán tóc túm đuôi sau ót.  Hồ cá vườn cây chưa đầy năm sau đã được tân trang thay màu da trên đất cũ. Các em phục trang đồng quê xinh tươi đón chào thượng đế. Một gã trai dáng vẻ ông chủ nhỏ ra chào B, thằng này tôi quen quen, hình như nó đã cưỡi xe phân khối lớn học tại chức cùng khoá với tôi.

            Cô gái phục vụ dẫn chúng tôi vào động tiên, bài trí mang dáng dấp pha tạp rừng nguyên sinh và hang động bên Vân Nam hồi năm xưa tôi mang giấy thông hành tên một người Mèo qua cửa khẩu Lào Cai-Hà Khẩu. Những con vật đất đá, xi măng gỗ, thạch cao, đất hiếm được các nghệ nhân đục đẽo đẹp nhưng vô hồn so với đàn cò trắng qua sông, đàn trâu nghé dầm mình dưới bến, vạt hoa cải tháng Chạp mê hồn bãi sông Hồng quê hương. Nơi đó, M đã hái hoa cài lên mái tóc, tôi bẻ ngồng cải để cả hai nhấm “vị đắng tình yêu”.

            Bên hồ nước xanh bây giờ ít người câu cá. B thả câu.

- Nghe nói anh sát cá lắm phải không? Đi đến đâu cũng câu được cá, câu không mồi thì ác quá?

- Anh là con trai Lã Vọng đấy, bố anh chài lưới cá mú ven sông truyền nghề câu cá bằng mồi đặc sản, ví dụ như lấy đất sét tẩm nước miếng thì câu được vài loại cá nước ngọt, ghê không?

- Có lẽ em theo anh, thôi thư ký cho sếp, phức tạp lắm, nhất là những người đến nhờ vả và bọn cò cạch trong cơ quan, họ là những người bề ngoài đàng hoàng chững chạc nhưng cần việc thì quái lắm.

- Em hợp với nghề đó, em đi thì ai làm?

- Em sẽ tiến cử  cái S, chỉ có nó với học vị tiến sỹ ngoại mới tôn vinh sếp. Sắp tới sếp lên to, nó đi cùng đường thì hợp, em muốn xin làm chuyên viên dự án, đi địa phương làm điều phối viên, kiếm tấm chồng xứ Mường!

- Việc này em hỏi anh bạn xế kính hàn thì hợp hơn.

- M sắp cưới chồng mà anh thản nhiên?

Trong bữa đặc sản, B uống rượu hơi nhiều, nói quá thật, hình như con người ta có nhu cầu giải toả bằng giãi bày : “Cá vào giỏ là em xơi, phong bì không chữ gửi sếp, gửi em là em tráo, người biếu hỏi thăm, em cười xoà. Vợ chồng sếp thích làm dáng thì đưa sếp đi tân trang râu tóc da móng vuốt, hàng hiệu. Anh xế kính hàn dẫn khách tuyệt chiêu, quả sau dày hơn quả trước, được cả đôi ba đằng, toàn tiền chùa giải ngân lại thu về. Ghi vốn, duyệt quy hoạch, ghi danh mục dự án vào quy hoạch, chỉ đạo cấp phát,…điều chỉnh theo mấy ý kiến thông báo ở cuộc họp cấp cao hơn là các bên cười vui,…Một dạo em bắt anh xế kính hàn đưa đón em cùng sếp, trong sở có ý kiến nọ kia, em mua luôn xe riêng. Xe chạy được chứ, thưa anh xế mãi mãi tuổi 22 oai hùng nơi chiến trận?

- Được lắm, giữ lấy của, giữ lấy trái tim nồng thắm em ơi, giữ lấy trái tim luôn sống yêu đời!

- Em mến mộ con gái sếp, không biết nó vô tư trong sáng đến bao giờ. Thằng chồng sắp cưới nó, em ngán từ hồi cu cậu đi học thêm với em ở mấy lò luyện thi cao cấp. Học dốt, nghịch ngu, chơi bời quá chớn, chẳng hiểu sao cũng thi đỗ, du học bằng ngân sách nhà nước, cũng có thể sống với cái M nó sẽ khá hơn. Buồn cho anh hụt mất con bồ câu. Cuộc sống này có thể biến con bồ câu thành diều hâu, thành quạ bởi không theo phép “biến dịch” muông thú không mổ chết thì cũng bị xua đuổi ra bãi lúc chợ tan mà kiếm ăn rồi mắc bẫy bởi những phu chợ.

- Anh có thể không trụ lâu ở sở này, một mai có lẽ anh sẽ gọi mấy người bạn mở công ty tư vấn đầu tư phát triển nguồn nhân lực tài năng, đức độ cao, phục vụ tăng trưởng bền vững, mong được hợp tác giúp đỡ của em.

 

Ảnh minh họa (không xứng với câu chuyện)

 B uống hơi nhiều, em ngả người, tôi đỡ, để yên em tựa vào vai. Em chất chứa nhiều thói đời trong lòng, muốn tìm nơi chia sẻ. Chúng tôi tựa bên hồ cá này lần cuối. Tích cốc phòng cơ, nhưng tích tội thì có ngày của đồng không chia được, của nhà cũng bay đi.

Lúc quay xe về. Nhà báo B tươi tỉnh:

- Anh đi đâu chơi cho hết chiều thu đắm say, gọi về sở nói với gã “trang hai- anh sếp phó nhỏ” là đi mua đất dựng lầu cho em B.- Nói đoạn, B bấm máy luôn.

- Thả cho lính chơi nửa ngày, tội vạ đâu em chịu- Hai bên cười, B tắt máy.

- Xong rồi! Có vợ mới thì cũng để người ta sướng với. Người đang vui, người khác được nhờ.

- Cảm ơn em cho anh thử xe, tốt lắm.

 Chúng tôi qua đường Lạc Long Quân phía tây Hồ Tây. Những vườn hồng xiêm hoang vắng chào mào đỏ đuôi về cả đàn mổ quả, vườn đào Nhật Tân áp tết đến mê hồn không còn nữa, thay vào đó là khu đô thị mới, nhà phân lô chen lấn, chỉ có chùa Tảo Sách là hên. Đối diện với UBND quận Tây Hồ, chùa và công sở ở vị trí thuận phong thuỷ. Chùa nhiều lộc, viên chức nhìn chùa có thể “ngoan hơn”. Nhìn thấy lương thiện, hiền lành, thiêng liêng và vẻ đẹp người ta cũng hướng theo nó. Việc bài trí trong nhà ảnh hưởng lớn đến tính cách gia chủ nhất là với người đang lớn, nuôi chí phấn đấu vươn lên,…

  

Vòng trái về cầu Thăng Long, cây cầu mà M vẫn ao ước được ngắm trăng lên, ngắm ban mai cùng tôi. Ước hẹn, mơ ước, khát khao đã chìm dần như mỗi lúc nhớ về tuổi thơ mong nhiều thứ mà tuổi thơ trôi qua theo những ngày yên lành hay dữ dội! Lãng quên để rồi một mai sửa vào con cháu chúng ta.

- Anh nghĩ gì đấy?

- Anh nghĩ về em, về tuổi trẻ chúng ta trôi đi nhanh quá, làm gì để sống vui?

- Học, làm ăn, vui chơi, lấy vợ, chồng sinh con cái yêu thương, hạnh phúc.

- Đúng là như thế nhưng khó lắm em à. Tội vạ, tai ương- Thôi, chuyện khác đi. Nếu em chưa vội lấy chồng thì du học hay học tại chỗ để  “tăng trọng” văn bằng.

- Học làm gì! em khác cái S, khác xa cái M. Con gái học lắm lẩn thẩn, lý sự khó lấy chồng, mà lấy chồng thì nhanh già, báu gì. Em tự học, làm là học, đọc viết cho sếp mất nhiều công sức lắm. Lâu rồi anh không viết, có người hỏi thăm anh? Mà anh cũng nên học cao hơn, con trai phải có chí lớn.

Xe chạy qua cầu Thăng Long, muốn dừng nhưng không được. Nếu anh và em đón bình minh thì mình sẽ đứng chỗ kia, chính điểm cong cao nhất của cây cầu. Đi tiếp qua Đông Anh, qua những ruộng hoa mẫu đơn đỏ rực trên nền lá xanh thẫm, con đường mà ngày chưa có đường cao tốc người ta đưa nhau lên Nội Bài để đi xuất khẩu lao động, bằng xe đạp bồng nhau. Lúa đã đỏ đuôi, người dân quê nơi đây đã bán dần đất cát cho các nhà giầu bên Hà Nội, nhà lớn bé xen nhau, dựa vào nhau chung sống. Đến một ruộng hoa, B kêu dừng, em xuống lựa một bó hồng thơm tươi đưa lên xe. Thì ra đàn bà con gái ai cũng lãng mạn đến bất ngờ. B lại hỏi đùa tôi về những ngày chạy xe hầu bố con nhà sếp, em cười: “làm xế là vô tư nhất” tôi trả lời : “anh suốt đời làm lính, lúc nào cũng vô tư”.

- Anh có dám thôi việc đi làm công ty, doanh nghiệp với em?

- Em hỏi bất ngờ quá, cảm ơn B, anh đã nghĩ đến điều đó khi mà lương công chức thấp, việc hành chính sự vụ vặt vãnh, sở mình đã có một số người trẻ tuổi ra đi. Họ không chịu được đồng lương và lối sống công sở. Bổng lộc thì bao giờ đến lượt, làm đúng thì đói, mà mấy ai có cơ hội làm sai, thị trường thênh thang đường kinh doanh. Em cứ ra trước, anh đi học tiếp mấy năm nữa sẽ cùng thương trường với em.

- Em cần anh, bố con nhà sếp đã bỏ rơi anh, con đường công danh của anh không phải ở sở này, anh cứ cặm cụi đến bao giờ người ta cất nhắc, mấy dự án bèo bọt của NGO không bõ công sức anh bỏ ra, rồi mấy cái đề tài khoa học “xoá đói, giảm nghèo” mãi không khá. Còn việc làm thuê của anh, em biết, nhưng cũng chỉ làm thuê cho thiên hạ đến bao giờ làm chủ được chính mình.

- Gắng chịu, những năm qua anh được học hành, làm thuộc cấp cũng học được một số việc, quen biết, hiểu tính cách một số nơi. Biết là kinh doanh giỏi sẽ ra nhiều tiền, nộp thuế cho nhà nước và quan trọng nhất là tạo việc làm cho người lao động nhiều thế hệ là công danh lớn nhất. Người ta thờ thành hoàng, cụ tổ nghề vì có công, nghiệp với quê hương lối xóm. Anh đã chứng kiến những tấm gương thành đạt, lòng biết ơn của nhân dân đối với người có công tạo dựng, phát triển doanh nghiệp dân doanh có tới hơn ngàn lao động.

Chúng tôi về cầu Đuống, qua gầm cầu Chương Dương rồi dừng xe ở  bờ sông Hồng. Mùa thu, nước sông vơi hơn, dân bắt đầu gieo hạt trên bãi phù xa nâu nhạt hứa hẹn một vụ đông đầy ắp rau quả. Nước rút, một số lò gạch hoang lộ ra, thấp thoáng người đến sửa sang cho mùa hanh nung nấu gạch gốm.

- Khi chúng ta vào ra lò gạch như những nông phu kia thì chúng ta sẽ nghĩ khác người ngồi xe lạnh, hoa thơm, anh cũng từ đó đi ra. Anh muốn làm doanh nghiệp cộng đồng, doanh nghiệp lấy lợi nhuận của thị trường để trả cho người góp vốn, người góp sức một cách công bằng hơn hiện nay vốn đối vốn. Chúng ta đã áp dụng kinh tế thị trường cổ điển quá, chính chúng ta làm tha hoá lao động, em có hình dung những người lao động làm thuê hôm nay lao động như thời “kim tự tháp”, có khác là không roi vọt, nhưng quát tháo, doạ đuổi việc, cúp lương thì chằng kém gì xưa!

- Mình về thành phố, vào nhà hàng cơm tối bên Hồ Giảng Võ, em không chuyện với anh nữa, suy nghĩ kiểu như anh thì nên vô chùa tu hành cho đắc đạo.

-  Anh đọc những bài viết của em thấy những tư tưởng, đạo lý đó?

-  Viết là một chuyện, sống là một lẽ. Quay xe về đi. Để em nghĩ thêm sẽ thấy những điều anh mong muốn, với ai anh cũng nói như thế?

-  Đúng! Có lẽ anh sẽ đi học cao hơn để củng cố mô hình doanh nghiệp cộng đồng, vẽ lối thoát để  nhân loại ra khỏi u mê của nền kinh tế tiền-tiền, chuyển sang nền kinh tế người-người.

Em ủng hộ mơ ước của anh sớm thành hiện thực cho hôm nay và mai sau.

Đã từng là nhà báo, con sếp lớn, nay làm thư ký cho bố M, mới đi làm già nửa giáp, tuổi 28 mà B đã dầy kinh nghiệm, trí tuệ. Mừng cho tâm hồn em đã cảm thông với những bất công của kinh tế “chợ”. Không biết B sẽ thể hiện nỗi niềm đó như thế nào? Lại còn gã xế kính hàn thề trọn đời ôm vô lăng, không biết chúng đã thề tình chưa? Hai con cò dài mỏ căng riều này sẽ có ngày hoá thành hạc đứng trên mai con rùa dẫn dắt nhân tài!

Đưa B về bên Hồ Giảng Võ, em vui vẻ với bữa cơm kiểu đồng quê bên gốc chuối có tiếp viên vận đồng phục cô Tấm. Trăng lên trên mặt hồ. Chúng tôi yên lặng và ít chuyện để thả hồn vào thiên nhiên không vô tri giác.

THUYỀN THEO LÁI