THƯ GỬI NGƯỜI XA XỨ

 S gửi cho tôi nhiều thư, bận quá viết vội đôi dòng mail, nay rảnh viết về những điều em quan tâm:

Thành cổ Xuân con Gà

S thân mến!

 Anh có gặp một số người quen xa đất nước đã lâu trở về từ xứ Tuyết, Đông Âu cũ,Quận Cam US, cả xứ bánh bao chấm xì dầu bên kia biên giới, và mấy nước  Đông Nam Á. Họ quan tâm đến những vấn đề Việt Nam, biết anh gần sếp nhớn nên họ săn đón tin. Đời thơm lây “gần nhà giầu đau răng ăn cốm, gần thằng trộm ốm lưng chịu đòn” là thế. Họ có mối quan tâm đến những chuyển biến của đất nước chúng ta trong 10-20 năm qua (tính từ năm 1986 có từ “Đổi mới”). Anh có đọc một số loại sách Tây, Ta viết về Việt Nam, các tác giả viết với lòng ngưỡng mộ, khen ngợi, đánh giá cao và cũng tỏ ra những băn khoăn suy nghĩ về tương lai. Nhiều tác giả lớn đã cho rằng Việt Nam theo hướng rồng bay, gần đây bảo rằng “Việt Nam con hổ đang chuyển mình”. Anh cũng thấy thế, 15 năm qua anh tăng được 9 cân thì dừng, no cơm rồi nhưng chưa ấm cật.

Biết em đang nghiên cứu luận văn master về thương mại điện tử (EC) và những ứng dụng cho Việt Nam. Đề tài hay đấy nhưng hiện nay ở nước ta chưa có Luật về giao dịch điện tử. Có rất nhiều dự án tin học của cơ quan nhà nước tiêu tiền sảng khoái vào mớ thiết bị “dăm cha ba mẹ” ráp vào bán có thưởng. Máy vi tính sử dụng chưa hữu ích chí ít về văn phòng vì nó thiếu những công cụ thể chế bắt buộc. Trong sở anh, công văn vẫn ghi sổ và ký nhận đi đến như trước thời Napoleong .

Em hỏi những hạn chế và khó khăn về E.C ở Việt Nam, anh nghe các sếp nói gồm những vấn đề sau: Tập quán chưa chấp nhận chữ ký điện tử, khả năng bảo mật yếu; thể chế với những khung dạng giấy tờ, văn bản, hóa đơn, chứng từ không đồng nhất. Năm ngoái một ngân hàng thương mại muốn ứng dụng công nghệ tin học nhạp khẩu nhưng các chuyên gia bạn thấy chế độ tài chính, tiền tệ của ta khác nên phải từ bỏ phần mềm đó. Chúng ta lại làm theo kiểu ta, mấy công ty tin học viết ứng dụng trên cơ sở các phần mềm free thì “4000 năm ta lại là ta” thà rằng mua quách cho xong theo kiểu năm xưa một lãnh chúa nào đó lấy luôn “luật La Mã” áp dụng cho nước mình, mãi mới sửa.

Trong buổi giao thời này đành phải chấp nhận tân-cổ giao duyên, cũ mới gối lên nhau cùng phát triển. Hy vọng sức ép về hội nhập, đổi mới công nghệ sẽ là hiện thực sớm trên đất nước ta.

Em hỏi thăm ngoại thành quê anh mùa thu màu gì? Lên phố hết rồi, hàng xóm bán đất ăn dần như câu chuyện “miếng da lừa” của Bandac ấy. Nhiều nhà từ đất rộng,  vườn xanh như nhà anh, đã bán chia nhau, nay đất chật nhà cao tiền hết kêu oai oái, họ có vẻ ghét bố mẹ anh vẫn giữ được đất ngày càng có gía. Nhiều lúc anh cũng thấy sợ khi bố mẹ ở trên đống của. Bố anh nhắc lại người xưa “con ơi chớ bỏ ruộng hoang, bao nhiêu tấc đất, tấc vàng bấy nhiêu”, ngày trước mẹ anh nghe bố anh đổi ruộng khoán, ruộng rau xanh trên (cánh đồng 5 tấn) lấy ao liền nhà để thả ốc nhồi đem lên phố bán hơn cả trồng khoai, hơn mấy mảnh vườn hoang lèo tèo vài cây hồng xiêm chát đến nỗi chào mào mổ vào không hót được nữa. Ven bờ ao trồng mướp, ếch nhảy lên đớp hoa vàng. Mùa thu, hay đông vườn ao nhà anh lúc nào cũng xanh tươi. Đất thổ cư, thổ địa không hư.

Mấy anh em anh đã nhất trí khi nào cho thuê kinh doanh sẽ lấy lãi để chia nhau. Nếu góp vốn là đất thì sẽ chọn dự án nào tốt nhất, khi đó anh sẽ nhờ em thẩm định dự án. Có người nói giá trị quyền sử dụng đất nhà anh hiện nay phải đến 50% vốn đầu tư của dự án khách sạn, nhà nghỉ, hay du lịch sinh thái. Có thể năm đầu lãi ít nhưng thu nhập sẽ đến hậu duệ, lẽ đương nhiên là nhà anh sẽ cử người có trình độ ít nhất master tham gia Hội đồng quản trị. Theo em, nên cho thuê hay góp vốn, nên bán cả hay một phần. Đời mỗi người có hạn, nhưng con cháu mình thì mãi sau, tính sao cho phát triển bền vững.

  

Anh nói chuyện này, dân ven đường cao tốc bị thu hồi đất canh tác cho phát triển công nghiệp cũng đòi được nhà nước, doanh nghiệp xử lý tiền bồi thường theo cách: trả tiền một phần nếu nhiều thì gửi tiết kiệm đặc biệt cho người già, trẻ em, người tàn tật trong gia đình (chỉ được rút hết vào những trường hợp không còn phải chăm ai!); phần còn lại góp cổ phần vào doanh nghiệp với hy vọng việc làm và thu nhập dài lâu (các khu công nghiệp hiện nay chỉ thu hút khoảng gần 10% lao động tại huyện!). Ý dân không được chấp nhận vì nhà nước chưa có quy định về việc này, kể ra làm như thế cũng không sai, nhưng thói “tiền tươi, tình ướt, bóc ngắn cắn dài, lấy ngắn nuôi dài” đã làm chúng ta mất cơ hội phát triển bền vững.

Một hôm bố anh nói như thật:

- Bố sẽ hiến đất làm trường học, hoặc bán một 1/3 lấy tiền xây trường tiểu học tiêu chuẩn xứ Ăng lê nếu như các con không có dự án phát triển, “nhất điền, thiên vạn chủ”, chỉ có đất của nhân dân, của đất nước thì ngàn đời vẫn một chủ.

Anh nghe thế nói đại :

- Phương án cho ngàn đời:  nhà ta cung tiến nhà Phật để xây chùa, xin đặt tên là “chùa bố mẹ” còn hay hơn nhiều vì lộc muôn năm.

- Anh có giỏi vẽ dự án tôi xem!

- Con thấy  trước hết đất phải sinh xôi của cải, phải đưa vào kinh doanh, tháng sau con sẽ cho tổ hợp tác thuê để kinh doanh bến bãi xích lô, kho hàng, tắc xi hoặc đóng bao ve chai, để đất trống dưới gốc cây phí lắm. Nếu bố đồng ý thì trước hết con xin làm trên phần đất mà bố hứa cho con. Chắc bố biết bà Mai Quỳ ở Ô chợ Dừa, dân Tân Nỗ trên VP mua bán phế liệu đã phất lên như diều gặp gió.

- Thằng phải gió, mày lấy vợ rồi nó sẽ trị cái thói ngang ngược, cái gì cũng đòi bửa ra.

Phần đất ấy là do những ngày đợi chờ chuyển tay lái xe tải sang xe bốn bánh cho sếp, anh đã thuê thợ đấu Nam Hà lấn chiếm theo phong trào “xóm liều” tiến ra mặt nước trống, vừa được ao, vừa được vườn.

THƯ VỀ ĐẤT MẸ